Dənizdəki canlıların bir çoxu  işıq çıxara biləcəkləri sistemlərə malikdir. Ümumiyyətlə bunu düşmənlərini çaşdırmaq ya da qorxutmaq üçün istifadə edərlər
Gerçəkdə bir canlının işıq çıxarması, eyni zamanda da bu işığın istiliyindən təsirlənməməsi son dərəcə  heyran edicidir.Bilindiyi kimi günümüz texnologiyası ilə reallaşdırılan işıq istehsalında, mütləq bir istilik ortaya çıxar və bu istilik də çölə istilik enerjisi olaraq verilər. Bu səbəbdən bu vəziyyətdə işıq çıxaran canlıların da zərər görməsi lazımdır. Halbuki işıq çıxaran canlılarda qüsursuz bir dizayn vardır. Öz çıxardıqları istilikdən heç təsirlənməzlər. Çünki ümumiyyətlə bu canlılar işıq çıxardıqları zaman çoxlu  miqdarda bir istilik də ortaya çıxmaz. Bədən sistemləri buna uyğun olaraq hazırlanmışdır.


Dəniz altı canlıları,  öz işıqlarını özləri çıxardarlar. Hər birinin işığı istehsal üsulları, istifadə yerləri, müddətləri və çıxarılan işığın növü kimi xüsusiyyətləri bir-birindən çox fərqlidir.

Hər canlıya istifadə edə biləcəyi xüsusiyyətlərdə işıq çıxara biləcəyi sistemi verən, bu sistemin davamlılığını təmin edən isə əlbəttə canlıların özləri deyil. Təsadüflər nəticəsində işıq çıxaran orqanların ortaya çıxması mümkün deyil. İşıq saçan bütün canlılar Allahın üstün yaratma sənətinin təcəllisidir. Allah sonsuz məlumat, ağıl və qüdrətinin dəlillərini, yaratdığı canlılar vasıtəsiylə bizlərə tanıtmaqdadır.


Comb Jelly eynilə dəniz anaları və dəniz Anemonları kimi həssas canlılardandır. Ümumiyyətlə mikroskopik bitkilər və kiçik dəniz heyvanları ilə bəslənərlər. Bəziləri ovlarını eynilə balıq qarmağı kimi suda hərəkət edən yapışqan dokunaçları ilə tutar. Bir növün isə çox geniş bir şəkildə açıla bilən və digər Comb Jellyler də daxil olmaq üzrə bir çox canlını uda bilən ağızları vardır. Comb Jellynin bədənində sıra halında incə tüklər vardır. Bu tüklərini suda özünü irəliyə doğru itələyə bilmək üçün istifadə edər. Bundan başqa demək olar ki, hamısının  kürəyində eynilə tikiş yerinə bənzəyən, xüsusi işıq çıxara bilən hüceyrələr var. Növlərin də öz aralarında maraqlı xüsusiyyətləri vardır. Məsələn qırmızı Comb Jelly toxunulduğunda parlayar. Eyni zamanda suya parıldayan, işıqlı dənələr buraxa bilər. Bu, düşmənlər üçün istifadə edilən bir çaşdırma üsuludur

AKULALAR

Akulalar öz ətraflarındakı 30 metrlik məsafədən uzağı nə  görə bilərlər, nə də ki, qoxu hiss edə bilərlər. Amma su içində səs dalğalarını yayan ən zəif hərəkətləri də dərhal hiss edə bilərlər.Akulalarin  bədənlərinin iç qismində uzanan mukozada, çox həssas olan sinir ucları olur. Bu sinir ucları qəbul etdikləri dalğaları beynə çatdırar və beləcə balıq səs qaynağına doğru yönələr.
 
Akulaların üzmə kisəsində və qəlsəmələrində suyu dalğalandıraraq oksigen daşınmasını təmin edən qapaq da olmaz. Bu səbəblə akulalar həyatlarını davam etdirə bilmək üçün davamlı hərəkət etmək məcburiyyətindədirlər.
   
 Akulalarda Xüsusi İstilətmə Sistemləri və Elektriksel Qəbul edicilər
   
 
Görmə hadisəsindəki kimyəvi müddətə təsir edən təməl faktor istilikdir. Hava sərinlədikcə kimyəvi reaksiyalar daha çox vaxt alar, bu da bəzi canlıların görmə qabiliyyətinə təsir edər. Məsələn soyuqqanlı canlılar (sürünənlər, timsahlar vs.), xüsusilə sürətli hərəkət edən obyektləri görmək istəyirlərsə özlərini istilətmək məcburiyyətindələr.

Bir ilan bahar gəldiyində fəal olmaq istəyirsə əvvəl günəş enerjisini qəbul etmək məcburiyyətindədir. İstiqanlı ovçuların əksinə  ovunu görmək üçün istiləşməlidir. Bir başqa soyuqqanlı heyvan olan timsahlar ilanlara görə daha üstündürlər. Çünki isti iqlimlərdə yaşayarlar. Günəş, ovlarını görüb tutmaları üçün lazımlı istiliyi onlara davamlı olaraq təmin etməkdədir. Soyuq mühitlərdə yaşayan soyuqqanlı heyvanlar isə bu problemi fövqəladə bədən quruluşları  sayəsində həll edərlər. Nümunə olaraq ağ  akulaları nəzərdən keçirək. Bu canlılar ovlarını gözləri ilə izləyərək tutarlar. Hətta fok balıqları və ya digər ovlara baxmaq üçün suyun səthinə belə nəzər salarlar. Ancaq isti mərcan qayalıqlarında deyil də sərin okeanlarda gəzişdiyində ağ akulaların gözləri sürətlə hərəkət edən ovlarını izləmədə çox zəif  olar. Ancaq akulalar belə bir problem yaşamaz. Çünki ağ akulaların  gözləri özləri kimi soyuqqanlı deyil. Bu akula növündə bədən əzələlərinin istiliyi gözlərə göndərilər. Bu sayədə ən sürətli hərəkət edən balıqları hətta fok balıqlarını belə tuta bilərlər. Yaxşı görmə duyğuları, suyun içindəki hərəkətləri təqib edə bilməyəcək qədər zəif olan digər akulalar necə ovlanarlar? Akulaların , elə mükəmməl bir yaradılışları vardır ki, sudakı bütün hərəkətləri  və qoxuları, suyun istiliyindəki dəyişmələri, duzluluq nisbətini və xüsusilə də hərəkət halındakı heyvanların gətirib çıxardığı elektrik sahəsindəki ən kiçik dəyişiklikləri belə hiss edə bilərlər.

YARASADAKI ÜSTÜN DİZAYN, YOLLARIMIZI NECƏ DAHA ETİBARLI EDƏCƏYİMİZİ ÖYRƏDİR

Ekolokasyon,yarasa, yunus və balina kimi bəzi məməlilərin istifadə etdiyi bioloji sonardır. Terminin adı, ekolokasyonun yarasalardakı varlığını sübut edən Donald Griffindir.
Ekolokasyon heyvanın çıxartdığı səsi istifadə edən bir aktiv sonar kimi işləyər. Uzaqlıq səsin çıxdığı anla əks-sədanın geri dönüşü arasında keçən zamanla müəyyən olunar. Ekolokasyon edən heyvanların iki qulağı bir-birindən yüngülcə uzaqdadır. Buna görə əks-səda, obyektin mövqesinə görə iki qulağa fərqli zamanlarda və fərqli şiddətlərdə çatar. Müddət və şiddət fərqi heyvan tərəfindən obyektin mövqesini təyin etmək üçün istifadə edilər. Ekolokasyonla heyvan yalnız uzaqlığı deyil forma və böyüklüyü də təyin edə bilər.


Edinburgh Universitetindəki araşdırmacılar bir yarasa kimi ekolokasyon ilə yolunu tapa biləcək ağıllı qulaqlara sahib bir robot üzərində işlədilər. Universitetin enformatik hissəsindən Jose Carmena və iş yoldaşları hazırladıqları  bu robota "RoBat" adını verdilər. RoBata eynilə ağız funksiyası yerinə yetirən bir səs qaynağı və iki sabit səs qəbul edicisi qoyuldu. Daha sonra robotun ağızı eynilə yarasadakı kimi əks-səda çıxaracaq  səs dalğalarını (exolar) yaymaq üçün hazırlandı.

YARASANIN SONORASINI DƏSTƏKLƏYƏN QÜSURSUZ UÇUŞ SİSTEMİ..

 Yarasaların gecə qaranlığında səs dalğalarını istifadə edərək istiqamət tapmalarına təmin edən mükəmməl bir sonar sisteminə sahib olduğu uzun zamandır bilinirdi. 


Ancaq elm adamları yarasanın istiqamət tapma sisteminin yalnız səs dalğalarını piyada və əks olunan dalğaları qəbul edən möcüzə bir quruluşdan ibarət olmadığını kəşf etdilər. 


Yarasalar çox sayda həssas qəbul ediciləri vardır. Bu qəbul edicilər hava axınlarının yaratdığı dəyişmələrə qarşı olduqca həssasdırlar. Yarasanın dərisinin üst qisimində kiçik təpəciklər meydana gətirən tüklü Merkel hüceyrələri qəbul edici funksiyası yerinə yetirərlər. 


Bunu ilk ortaya qoyan insan Amerikanın Ohio Universitetində nörobiyolog olan John Zookdur. Zook, bunların funksiyasını anlamaq üçün, bir yarasanın qanadlarındakı tükləri bir krem ilə tökməyi bacardı. Sonra da heyvanı sərbəst buraxaraq uçuşundakı dəyişiklikləri müşahidə etdi. 


Nəticə: Tükləri alınmış yarasa  döngələrdə  özünü qorumaqda çətinliklərlə qarşılaşdı. 


Merkel hüceyrələri uçuş əsnasında yarasanın qanadının üzərindən keçən havaya qarşı son dərəcə həssasdır. Uçuş əsnasında yaranan türbülanslar tükcükləri xəbərdar edər. Tükcüklərdəki bu xəbərdarlıqlar, uçuş əsnasında qanad mövqesini ya da qıvrımları doğru hala gətirərək yarasanın aerodinamika baxımdan doğru bir mövqe almasında istifadə edilir. Yarasa beləcə havada sürət itirib tərəddüd etməkdən xilas olmuş olar 


Zook etdiyi təcrübələrdə qanad üzərində fərqli bölgələrdəki tüklərin fərqli vəzifələri yerinə yetidiklərini  də aşkarladı: Qanadların uc qisimlərindəki tüklər, yarasanın uçuş tarazlığını qorumasını təmin edirdi. Bu tüklər töküldüyündə uçuş əsnasında heyvan davamlı yuxarıya doğru irəliləmə meyli göstərirdi. 


Xüsusi Vəzifə Boynuna götürən Qəbul edici Hüceyrələr 

Qanadların pərdəyə bənzəyən qisimlərindəki qəbul edici hüceyrələr isə fərqli funksiyalara malikdir. Zook etdiyi bir təcrübədə bu qəbul edicilərin ovlanma əsnasında xüsusi bir vəzifə əsaslandıqlarını  müşahidə etmişdir. Qanad gərildiyində buralardakı qəbul edicilər dərhal əsəbi bir reaksiya verməkdədirlər. Yarasa, gərilməyə həssas hüceyrələrin olduğu sahələri daha çox ovunu tutduğunda istifadə edər. 


Yarasanın tüklü qəbul ediciləri, heyvanın uçuşunu nəzarət edər, halbuki sonar yalnız istiqamətini tapmasına imkan verər. Yarasalar, tükləri ilə sonar sistemləri mükəmməl çalışdığı üçün qüsursuz bir istiqamət təyin etmə sisteminə sahibdirlər. (Bats USE  Touch Receptors on Wings to Fly, Catch Prey, Study Finds) 

YARASALARIN MÖHƏTƏŞƏM RADARLARI

Bu təcrübələrin ilkində, yarasa tamamilə qaranlıq bir otağa buraxılmış, eyni otağının bir ucuna isə yarasanın qidası olan bir ağcaqanad yerləşdirilmişdir. Bu andan etibarən otaqda olub bitənlər, qaranlıqda da görmə qabiliyyəti olan kameralarla izlənilmişdir. Təcrübədə ağcaqanad havalanar havalanmaz yarasanın dərhal hərəkətə keçərək ağcaqanadı ovladığı görülmüşdür. Bu təcrübənin sonunda yarasaların qaranlıqda belə işləyən çox iti bir qəbul etmə qabiliyyəti olduğu nəticəsinə gəlmişlərr. Görəsən yarasanın bu qəbul etməsi, eşitmə duyğusundanmı, yoxsa gecə görmə sistemindənmi qaynaqlanmaqdadır?


Bu sualı cavablandırmaq üçün ikinci bir təcrübə daha edilmişdir. Eyni otağının bir küncünə bir qrup tırtıl buraxılaraq üzərləri bir qəzet səhifəsi ilə örtülmüşdür. Təcrübədə sərbəst qalan yarasa, heç zaman itirmədən, yerdəki qəzet səhifəsini qaldıraraq tırtılları yemişdir. Bu təcrübə, yarasanın istiqamət tapma qabiliyyətinin görmə duyğusuyla əlaqədar olmadığını göstərməkdədir.


Elm adamları yarasalarla əlaqədar təcrübələrinə davam etdilər. Yeni təcrübə uzun bir koridorda reallaşdırıldı. Bu dəfə bir uca yarasa, digər uca isə yem olaraq bir qrup kəpənək yerləşdirildi. Ancaq bundan əvvəl koridoru dikləməsinə kəsən, bir-birinə paralel divarlar düzəldildi. Daha sonra da bu divarların hər birinin fərqli bir nöqtəsinə də, ancaq bir yarasanın keçə biləcəyi qədər genişlikdə bir deşil açıldı. Amma deşiklər hər divarın fərqli bir nöqtəsində idi. Yəni yarasanın bu divarları keçə bilməsi  üçün sanki "slalom" yarışı edən xizəkçilər kimi davamlı manevr etməsi lazım idi.


Bu təcrübədə yarasanın zülmət qaranlıq olan koridorda, ilk divara yaxınlaşdığında düz dəliyə doğru hərəkət edərək buradan asanlıqla keçdiyi müşahidə edilmişdir. Bundan sonrakı hər divarda eyni şey təkrarlanmışdır. Yarasa divara dəymək bir tərəfə, divar səthindəki dəliyi axtarışa belə ehtiyac duymamışdır. Son divarı da rahatlıqla keçən yarasa, tutduğu kəpənəklərlə qarınını doyurmuşdur.

SONAR SİSTEMİ İLƏ GÖRƏN CANLILAR....

Səs və təzyiq dalğalarını istifadə edərək obyektlərin yerini təsbit etmə texnologiyası 20-ci əsrdə inkişaf etdirilmişdir. Bu texnologiya, hər nə qədər döyüşdə istifadə edilmək məqsədiylə inkişaf etdirilmişsə də, indiki vaxtda batmış gəmilərin yerlərini təyin etmə ya da dəniz dibi xəritələrinin çıxarılması kimi məqsədlərlə istifadə edilməkdədir,ancaq təbiətdəki canlılar bundan milyonlarla il əvvəl, hələ insanlar bu sistemləri kəşf etməmişkən, ətrafa yayılan səs dalğalarını istifadə edir və bu sayədə həyatlarını davam etdirirdilər.

Məsələn delfinlər, yarasalar, balıqlar və güvələr yaradıldıqları ilk andan bəri "sonar" adı verilən bu sistemə sahib olan canlılardandır. Üstəlik bu sistemlər bu gün bizim istifadə etdiklərimizdən çox daha həssas və rahatdır. 

Delfinlər  başlarında olan "melon"  adındakı xüsusi bir orqandan sıxlığı saniyədə 200 min titrəşimə çatan səs dalğaları yollayarlar Bu canlı, başını hərəkət etdirərək dalğaları istədiyi tərəfə doğru istiqamətləndirə bilər. Yayılan səs dalğaları bərk  bir cisimə dəyərək  delfinə geri dönər. Balığın alt çənəsi qəbuledici funksiyası yerinə yetirər. Alınan dalğalar əvvəl iç qulağa, oradan da beynə göndərilər. Bu proses  olduqca sürətlə baç verər. Yunus, bu sayədə səs dalğasının toqquşduqu obyektin hərəkət istiqamətini, sürətini və böyüklüyünü detallarıyla təyin edə bilər.

POLYPHEMUS GÜVƏSİNİN HEYRAN BURAXAN XÜSUSİYYƏTLƏRİ

Polyphemus güvəsinin erkəkləri  geniş, tüklü duyğu orqanlara malikdir. Bu duyğu organları  bir dişi güvənin qoxusunu bir neçə kilometr uzaqdan fərq edebiledecek qədər həssasdır. Hətta dişi, saatda yalnız 1 qramın milyardda biri qədər qoxu ifraz etsə belə erkək güvələr bunu fərq etməkdə çətinlik çəkə  bilməzlər. Güvənin qoxu alma  duyğusunun bu qədər təsirli olmasının bir səbəbi, hər bir duyğu orqanınln  təxminən 17.000 tükcüyə sahib olmasıdır. Hər bir tükcük də, minlərlə qoxu alma qabiliyyətinə malikdir. Bu xüsusi dizayn güvələrin qoxu alma həssaslığını inanılmaz dərəcədə artırar.

UÇAN SİNCABLAR

Sincablar, daha çox Avropa qitəsindəki meşələrdə yaşayırlar. Boyları 25 sm-dir.Bədənlərinin  arxasında, az qala öz boyları qədər uzun, geniş və gur tüklərdən ibarət quyruqları vardır. Sincab bu uzun quyruğu sayəsində tarazlığı pozulmadan ağacdan-ağaca tullanar...

Kiçik iti dırnaqları sayəsində ağaclara dırmaşa bilən sincab bir budağın üstündə qaça bilər, baş aşağı yellənə bilər və o şəkildə irəliləyə bilər. Xüsusilə boz sincablar bir ağacın ən ucdakı budağından 4 metr uzaqdakı bir başqa ağacın budağına belə rahatlıqla tullana bilərlər. Havada uçarkən də qollarını və qıçlarını açaraq sanki bir planer kimi hərəkət edərlər. Bu əsnada yastılaşan quyruqları isə həm tarazlıqlarını təmin edər həm də istiqamətlərini nizamlayan bir sükan funksiyası yerinə yetirər. Hətta özlərini 9 metr yüksəklikdən boşluğa buraxıb dörd ayaq üzərinə yerə yumşaq eniş edə bilərlər.

BÖCƏKLƏR DÜNYASINDAKI KAMUFLYAJÇILAR

Böcəklər də həm özlərini qorumaq həm də asan ovlanmaq üçün kamuflyaj  üsullarından istifadə edərlər. Bəzi böcəklər özlərini bir yarpağa bənzədərlər. Bu bənzərlik o,qədər  mükəmməldir ki, yarpağın formasından üzərindəki damarlara qədər heç bir detal əskik buraxılmamışdır. Bəzilərinin qanadında saralmış bir yarpağın üzərindəki çürüklərə, ləkələrə bənzəyən naxışlar belə vardır, bəzisi isə özünü bir hissəsi qopmuş yarpaq şəklinə soxmuşdur. 


İndi, bu canlılardakı kamuflyaj dizaynı üzərində bir az düşünək. 

BÖYÜK KAMUFLYAJ USTASI: BUKALEMUN

Kamuflyaj sənətinin ən böyük ustalarından biri şübhəsiz bukalemundur. Bukalemun xüsusilə bu rəng dəyişdirmə qabiliyyətinə görə heyran edicidir. Digər bir çox sürünən də rəng dəyişdirmə qabiliyyətinə sahib olduğu halda, heç biri bunu bukalemun qədər sürətli bacara bilməz. 


Bukalemun istədiyi anda üzərində olduğu zəminin rəngini alar və beləcə özünü gizləyər. Özünü etibarlı hiss etdiyində isə, dərisinə müxtəlif rənglər verərək sanki bir sənət nümayişi etdirər. 




Bukalemunun bu heyran edici  qabiliyyəti, bədənində yaradılan və rəngə həssas xüsusi hüceyrələrə görədir. Bu son dərəcə kompleks hüceyrələr, özlərinə gələn işığa görə pigmentlerini nizamlamaqda, həm də bunu fövqəladə bir sürətdə etməkdədirlər. Bu kompleks quruluş, heç bir təsadüflə açıqlana bilməz. Keçmişdə bir bukalemunun belə bir sistemə ehtiyac duyduğu, sonra bunu düşünüb hazırladığı və öz bədəninə yerləşdirdiyi də iddia edilə bilməz. Bukalemunun rəng dəyişdirmə qabiliyyəti yaradılışın açıq bir dəlilini meydana gətirir. 


Bu nümunələrlə Allah bizə üstün  sənətinin bir nümunəsini göstərməkdədir. Bir Quran ayəsində buyurulduğu kimi, Allah qüsursuzca yaradandır: 

 O, (hər şeyi) yaradan, yoxdan var edən, (hər şeyə) surət verən Allahdır. Ən gözəl adlar (əsmayi-hüsna) ancaq Ona məxsusdur. Göylərdə və yerdə nə varsa (hamısı) Onu təqdis edib şəninə təriflər deyər. O, yenilməz qüvvət sahibi, hikmət sahibidir!(Həşr,24)

 

KAMUFLYAJ USTASI KƏPƏNƏKLƏR

Kəpənəklərdəki Yalançı Gözlər


Bir çox kəpənəyin üzərində böyük bir canlının gözlərini xatırladan tünd rəngli yumru naxışlar vardır. Qanadların üzərindəki rəngli pulcuqlarlardan meydana gələn bu gözlər kəpənəklərin ən əhəmiyyətli müdafiə etmə mexanizmini meydana gətirərlər. Kəpənəklər istirahət edərkən qanadlarını  bağlı vəziyyətdə  tutarlar, hər hansı bir düşmənlə qarşılaşanda ya da kiçik bir doxunuş nəticəsində qanadlar ani olaraq açılar və qanad zəminindəki iri və tünd rəngli parlaq göz naxışları ortaya çıxar. Bu sayədə düşmənə lazım olan mesaj çatdırılmış olar.


Kəpənəklərin Kamuflyajı
Kəpənəklərin saxta gözlər xaricində kamuflyaj qabiliyyətləri də heyranedicidır. Kamuflyaj edən kəpənəklər  her hansi bir çalının  rəngini görməkdə, təsbitlər edib, bunları analiz etməkdə, çox yaxşı işləyən bir sistemlə bədənlərində çıxardıqları rənglərlə çalının rənginə bürünməkdə, düşməninin zövqlərindən xəbərdar olan başqa bir növsə onun xoşuna gəlməyəcək rənglərə bürünərək xəbərdarlıq mesajları verməkdədir. Daha doğrusu bir kəpənəyin saydığımız bütün bu əməliyyatları etməsi əsla mümkün deyil. Bunu belə bir örnəklə diqqətə çarpanlaşdıra bilərik:

Bir laboratoriya mühitində hər hansı bir rəngi meydana gətirməyə çalışdığınızı düşünün. Bu haqda heç məlumatınız yoxsa, olduğunuz laboratoriya nə qədər inkişaf etmiş alətlərlə ya da imkanlarla dolu olursa-olsun istədiyiniz kimi qəti bir nəticə əldə edə bilməyəcəksiniz. Buraxın kəpənəklərin etdiyi kimi mühitlə eyni rəngi, eyni naxışları meydana gətirib, tamamilə görünməz hala gələcək bir keyfiyyəti tutuşdurmağı, hər hansı anlamlı bir rəng belə meydana gətirə bilməzsiniz. Vəziyyət beləykən kəpənəklərdəki bu böyük sistemin şüurlu bir dizaynın xaricində, təsadüflərlə meydana gəldiyini iddia etmək əlbəttə ki elmilikdən uzaq və ağıldan kənar bir iddia olacaq.


Ortada bir dizayn varsa, onun bir hazırlayıcısı da vardır. Yer üzündəki qüsursuz dizayn Rəhman olan Allaha aiddir. Ağıl sahibi insanlara düşən Allahın yaratması üzərində ətraflı  olaraq düşünməkdir. Allah Nəhl Surəsində belə bildirməkdədir:

CANLILARDAKI MÜKƏMMƏL MÜDAFİƏ ETMƏ SİSTEMİ---- KAMUFLYAJ

Hər canlı, özünü müdafiə edə biləcəyi fərqli qabiliyyətlərlə birlikdə var edilmişdir. Kimisi çox sürətli və çevikdir; düşmənlərindən qaçaraq xilas olar. Kimisi yerindən tərpənə bilməz, amma möhkəm zirehlərlə təhciz olunmuşdur. Kimisi, özünü ilana bənzədən tırtıl kimi fövqəladə "qorxutma" bacarıqlarına malikdir. Bir qisimi də, ölü təqlidi edə biləcək qabiliyyətdə yaradılmışdır.


Kamuflyaj Allahın yaratdığı kainatda heç bir 'ziddiyyət və uyğunsuzluq ' olmadığını və ONun güc, ağıl və elminin sonsuz olduğunu göstərən nümunələrdən yalnız hissəsidir. Mülk Surəsində Allah kainatdakı qüsursuz uyğunlaşmanı belə ifadə etmişdir:


"Sən Rəhmanın yaratdığında heç bir uyğunsuzluq görməzsən. Bir gözünü qaldırıb  bax, heç orada bir yarıq (çatdaq, nöqsan) görə bilərsənmi?! Sonra gözünü qaldırıb iki dəfə bax. Göz orada (axtardığını tapmayıb) zəif, yorğun düşərək yenə də sənə tərəf qayıdacaqdır!(Mülk Surəsi, 3-4)

Heyvanlardakı müdafiə etmə taktikalarının ən əhəmiyyətlilərindən biri şübhəsiz ki kamuflyajdır. Kamuflyaj edən canlılar yaşadıqları mühitə son dərəcə uyğun şəkildə yaradılan bədən strukturları ilə sanki xüsusi bir qoruma altına alınmışlar. Bu canlıların bədənləri olduqları mühitlə o qədər uyğundur ki, şəkillərinə baxıldığında bəzilərinin bir bitkiyəmi yoxsa bir heyvanamı aid olduğunu anlamaq ya da eyni mühitdə olan heyvanla bitkini bir-birindən ayırt edə bilmək haradasa qeyri-mümkündür. 

CANLILARDALKI MÖHTƏŞƏM BİRLİK

Canlıların təhlükə halında bir yerə yığılmalarını özbaşlarına reallaşdırdıqlarını söyləmək ağıl sahibi bir insan üçün mümkün deyil. Bu canlıların hər birinə sahib olduqları qabiliyyətləri verən və necə davranacaqlarını ilham yoluyla öyrədən Allahdır.

Heyvanların birlik halında yaşamaqlarının  ən böyük üstünlüklərdən biri, təhlükələrə qarşı daha çox qorunma təmin edilməsidir. Çünki birlik içində yaşayan heyvanlardan hər hansı biri təhlükəni sezdiyində səssizcə hadisə yerindən qaçmaq yerinə var gücüylə ətrafındakı digər heyvanları da xəbərdar edər. Hər bir canlı növünün özünə xas bir xəbərdarlıq  üsulu  vardır. Məsələn dovşanlar  bəzi marallar təhlükəni sezdiyində ətrafındakı heyvanları xəbərdar etmək üçün dovşanlar quyruqlarını dikəldər,ceyranlar isə  maraqlı bir tullanma hərəkəti edərlər.

Bir çox kiçik quş, düşmənlərini fərq etdiyində dərhal ötərək həyəcan verər. Sarı asma quşu kimi növlər həyəcan verərkən dar tezlik aralığı olan və yüksək pərdədən bir səs çıxardır. İnsan qulağı bunu incə bir fit kimi qəbul edər. Bu səsin ən əhəmiyyətli xüsusiyyəti isə qaynağının istiqamətinin aydın olmamasıdır. Bu, sürüsünü xəbərdar edən quş üçün əhəmiyyətli bir üstünlükdür. Çünki quş əslində düşməni gördüyündə qışqıraraq bütün diqqəti üzərinə çəkməyi gözə alar,amma səsin istiqaməti müəyyən olmadığı üçün təhlükə nisbətən azalmaqdadır.

Kaloniyalar halında yaşayan böcəklərdə də, təhlükəni ilk sezən böcək bütün kaloniyanı xəbərdar edər. Ancaq təhlükəni xəbər verən böcəyin ifraz etdiyi həyəcan qoxusu düşmənin də diqqətini çəkər. Bu səbəbdən kaloniyasını təhlükəyə qarşı xəbərdar edən böcək ölümü də gözə almış olar.

CANLILAR...

Yer üzündə var olan bütün canlılar törəmələrindən, qorunmalarına,
bəslənmə şəkillərindən özlərinə tikdikləri yuvalarına  qədər
saysız üstün xüsusiyyətlərlə təchiz edilmişlər. Kimi bir memar kimi yuvasını
tikər, kimi bir kimyagər kimi düşünərək ən ideal istilətməyi təmin edər,
kimi isə gerçək bir kamuflyaj ustasıdır. Bu canlıların həyatları araşdırıldığında
isə, həm fiziki xüsusiyyətlərinin həm də davranışlarının
bir-biriylə və yaşadıqları mühitlə tam bir uyğunlaşma içərisində olduğu görülər


Bu canlıların hər birində çox üstün bir ağılın və çox böyük bir
elmin açıq dəlilləri görülməkdədir. Təbiətin hamısında sərgilənən bu
ağıl və mükəmməl uyğunlaşma, kainatdakı hər şeyin Yaradıcısı olan Allaha
aiddir. Allahın qüsursuz yaradışı bir Quran ayəsində belə bildirilir:


O,  yaradan, yoxdan var edən, (hər şeyə) surət verən Allahdır. Ən gözəl adlar  ancaq Ona məxsusdur. Göylərdə və yerdə nə varsa (hamısı) Onu təqdis edib şəninə təriflər deyər. O, yenilməz qüvvət sahibi, hikmət sahibidir!(Həşr Surəsi, 24)


Ağıl və vicdan sahibi hər insan Allahın yaratdığı hər canlıda
Allahın ağılının, gücünün və elminin əks olunmalarını görəcək və beləliklə
Allahın sonsuz elmini və sonsuz gücünü daha yaxşı təqdir edə biləcək.
Allah bir ayədə kainatda yaratdığı varlıqlardan bəzilərini
ifadə etdikdən sonra bunların hər birini Rəbbinə tərəf dönüb qayıdan hər bir bəndə üçün ibrət dərsi və öyüd-nəsihət olsun deyə etdik.  (Qaf Surəsi, 8)

Kainatdakı qüsursuz nizamın, bitkilərdəki və heyvanlardakı

bənzərsiz sistemlərin, dənizlərdə var

olan canlıların, göydə uçan quşlarınn qısacası her şeyin

çox əhəmiyyətli yaradılış səbəbi vardır. Onlar bizə,onları yaradan Allahı tanıtdıran dəlillərdir Allah bütün yaratdıqlarnı, düşünmemiz və bunun nəticəsində

də Özünü tanımamız, ONun ucalığını və üstün gücünü dərk etməyimiz üçün yaratmışdr.