Bu Blogda Ara

15 Ekim 2010 Cuma

AKULALAR

Akulalar öz ətraflarındakı 30 metrlik məsafədən uzağı nə  görə bilərlər, nə də ki, qoxu hiss edə bilərlər. Amma su içində səs dalğalarını yayan ən zəif hərəkətləri də dərhal hiss edə bilərlər.Akulalarin  bədənlərinin iç qismində uzanan mukozada, çox həssas olan sinir ucları olur. Bu sinir ucları qəbul etdikləri dalğaları beynə çatdırar və beləcə balıq səs qaynağına doğru yönələr.
 
Akulaların üzmə kisəsində və qəlsəmələrində suyu dalğalandıraraq oksigen daşınmasını təmin edən qapaq da olmaz. Bu səbəblə akulalar həyatlarını davam etdirə bilmək üçün davamlı hərəkət etmək məcburiyyətindədirlər.
   
 Akulalarda Xüsusi İstilətmə Sistemləri və Elektriksel Qəbul edicilər
   
 
Görmə hadisəsindəki kimyəvi müddətə təsir edən təməl faktor istilikdir. Hava sərinlədikcə kimyəvi reaksiyalar daha çox vaxt alar, bu da bəzi canlıların görmə qabiliyyətinə təsir edər. Məsələn soyuqqanlı canlılar (sürünənlər, timsahlar vs.), xüsusilə sürətli hərəkət edən obyektləri görmək istəyirlərsə özlərini istilətmək məcburiyyətindələr.


Bir ilan bahar gəldiyində fəal olmaq istəyirsə əvvəl günəş enerjisini qəbul etmək məcburiyyətindədir. İstiqanlı ovçuların əksinə  ovunu görmək üçün istiləşməlidir. Bir başqa soyuqqanlı heyvan olan timsahlar ilanlara görə daha üstündürlər. Çünki isti iqlimlərdə yaşayarlar. Günəş, ovlarını görüb tutmaları üçün lazımlı istiliyi onlara davamlı olaraq təmin etməkdədir. Soyuq mühitlərdə yaşayan soyuqqanlı heyvanlar isə bu problemi fövqəladə bədən quruluşları  sayəsində həll edərlər. Nümunə olaraq ağ  akulaları nəzərdən keçirək. Bu canlılar ovlarını gözləri ilə izləyərək tutarlar. Hətta fok balıqları və ya digər ovlara baxmaq üçün suyun səthinə belə nəzər salarlar. Ancaq isti mərcan qayalıqlarında deyil də sərin okeanlarda gəzişdiyində ağ akulaların gözləri sürətlə hərəkət edən ovlarını izləmədə çox zəif  olar. Ancaq akulalar belə bir problem yaşamaz. Çünki ağ akulaların  gözləri özləri kimi soyuqqanlı deyil. Bu akula növündə bədən əzələlərinin istiliyi gözlərə göndərilər. Bu sayədə ən sürətli hərəkət edən balıqları hətta fok balıqlarını belə tuta bilərlər. Yaxşı görmə duyğuları, suyun içindəki hərəkətləri təqib edə bilməyəcək qədər zəif olan digər akulalar necə ovlanarlar? Akulaların , elə mükəmməl bir yaradılışları vardır ki, sudakı bütün hərəkətləri  və qoxuları, suyun istiliyindəki dəyişmələri, duzluluq nisbətini və xüsusilə də hərəkət halındakı heyvanların gətirib çıxardığı elektrik sahəsindəki ən kiçik dəyişiklikləri belə hiss edə bilərlər.



Bunun necə reallaşdığı sualının cavabı isə bizi çox açıq bir yaradılış möcüzəsinə aparar. Bütün canlılar istilik xaricində elektrik də yayarlar. Quruda yaşayan bir canlının bu axınları hiss etməsi çətindir çünki hava bir yalıtkan funksiyası yerinə yetirər. Ancaq suyun içərisində vəziyyət fərqlidir elektrik təbii bir keçirici olan suyun içərisinə axar. Başqa sözlə bu elektriki hiss edə bilən bir canlı son dərəcə inkişaf etmiş bir duyğuya sahib olmuş olar. Akulalar  da sudakı bütün titrəşmələri, suyun istiliyindəki dəyişmələri, duzluluq nisbətini və xüsusilə də hərəkət halındakı canlıların gətirib çıxardığı elektrik sahəsindəki kiçik dəyişiklikləri belə hiss edə bilərlər. 

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder